Çocuk Sağlığının Önemi ve Hastalık Çeşitleri Nelerdir?
Çocuk hastalıkları bebeklik çocukluk evresinde meydana gelen sağlık problemlerini ifade eder. Çocukların bağışıklık sistemleri henüz tam anlamıyla gelişmediği ve olası hastalıklara karşı yetişkinlerden daha savunmasız oldukları için çocuk hastalıkları daha özenli bir bakım gerektirir. Adana’da hastalarına hizmet veren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Songül Uzgelir çocuk sağlığının önemini ve çocuk hastalıklarını anlattı.
Çocuk Hastalıklarının Nedenleri Nelerdir?
Çocuk hastalıkları çeşitli etkenlerden kaynaklı olarak meydana gelir. Bu faktörleri tek tek incelememiz gerekirse:
Enfeksiyonlar
Mantarlar, parazitler, bakteriler ve virüsler vücudumuzda enfeksiyonların meydana gelmesine neden olan tehlikeli mikroorganizmalardır. Bu mikroorganizmaların tetiklediği enfeksiyonlar çok sayıda hastalığın gelişmesinde temel etkenlerdir. Çocuklarda sıkça görülen ishal, grip, boğaz enfeksiyonları ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar enfeksiyon hastalıklarına örnektir.
Genetik Etkenler
Çocukları etkileyen bazı önemli hastalıkların gelişmesinde genetik bozukluklar ve genetik yatkınlık etkili olabilmektedir. Bu gibi vakalarda çocuğun ailesinin tıbbi geçmişi dikkate alınarak tedavi planlanmalıdır.
Çevresel Etkenler
Çocukların içerisinde yaşadığı çevresel koşullar, bazı hastalıkların gelişmesinde etkili olabilmektedir. Örneğin kimyasal maddelere maruziyet, kötü ve yetersiz beslenme koşulları, su ve hava kirliliği gibi durumlar, bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmemiş çocuklarda hastalıkların gelişmesine yol açabilir.
Bağışıklık Sistemi Zayıflığı
Çocukların bağışıklık sistemi yetişkinlerinkine kıyasla çok daha zayıftır ve henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu yüzden bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı çok daha savunmasızdırlar.
Yetersiz Beslenme Koşulları
Dünya genelinde pek çok çocuk yeterli ve sağlıklı gıdaya erişmekte zorluk yaşıyor. Dengeli, yeterli ve sağlıklı beslenemeyen çocuklarda gelişimsel sorunlar ve büyüme geriliği görülebiliyor. Aynı zamanda yetersiz beslenme koşulları bağışıklık sisteminin de zayıf kalmasına yol açabiliyor.
Alerjiler
Çocuklarda hayvan, gıda ve çevresel alerjenlere karşı görülen reaksiyonlar hastalıklara yol açabilir.
Hormonal Değişiklikler
Puberte döneminden itibaren yaşanan hormonal dönüşümler de çocuklarda bir takım sağlık problemlerine neden olabilir.
Kaza ve Yaralanmalar
Çocuklar çevrelerindeki dünyayı ve fizik kurallarını sıfırdan keşfettikleri için çarpma, yanma, düşme ve benzeri kazalar, acil tıbbi müdahale gerektiren akut sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Unutmamak gerekir ki her çocuk farklıdır. Genetik etkenleri, çevresel koşulları, gelişim süreçleri ve sağlık durumları kendilerine özgüdür. Çocuk hastalıklarının nedenleri çoğu zaman karmaşık ve spesifiktir. Çocukların belli periyotlarda çocuk doktoru tarafından muayene edilmesi, sağlık durumlarının yakından takibi ve olası sorunların erkenden tespit edilip önlenmesi için elzemdir.
Çocuk Hastalıkları Nelerdir?
Hastalıkların önemli bir bölümü hijyen koşullarının sağlanması, rutin sağlık taramaları ve aşı uygulamaları sayesinde önlenebilir veya tedavi altına alınabilir. Çocukların sağlıklı bir yaşam sürmeleri için aşı uygulamalarının ve rutin doktor muayenelerinin aksatılmaması gerekir. Öne çıkan çocuk hastalıkları ise şu şekildedir:
Soğuk Algınlığı ve Grip
Viral enfeksiyonlardan kaynaklanan bu hastalıklar bilhassa kış mevsiminde daha sık karşımıza çıkar.
Suçiçeği, Kızamık, Kabakulak
Çocuklarda karşımıza çıkan bulaşıcı hastalıklardır ve aşı uygulamaları sayesinde kontrol altına alınabilirler.
Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Bademcik iltihapları ve boğaz enfeksiyonları, çocuklarda görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarına örnektir.
Mide ve Bağırsak Enfeksiyonları
Kusma ve ishal gibi şikayetlere yol açan, bazen bakterilerden bazen de virüslerden kaynaklanan enfeksiyonlardır.
Alerjik Rahatsızlıklar
Çocuklarda sıkça görülen alerjik hastalıklar arasında egzama, alerjik rinit ve astım gibi hastalıklar yer almaktadır.
Zatürre ve Bronşit
Solunum sisteminde meydana gelen enfeksiyonların neticesinde ortaya çıkar.
Ateşli Nöbetler
Yüksek ateş sonucunda meydana gelen ve genellikle kalıcı hasar bırakmayan nöbetlerdir.
Çocuk Felci
Çocuk felci geçmiş yıllarda önemli ve yaygın bir problemken günümüzde aşı uygulamaları sayesinde önlenebilen bir hastalıktır.
İdrar Yolu Enfeksiyonları
Kız çocuklarında daha yaygın şekilde karşımıza çıkan önemli bir rahatsızlıktır.
Döküntülü Hastalıklar
Kızamık, kızamıkçık, su çiçeği ve benzeri bazı çocuk hastalıkları ciltte döküntülerin görülmesine yol açar.
Genetik Kaynaklı Çocuk Hastalıkları Nelerdir?
Çocuklarda gözlemlediğimiz ve genetik faktörlerden kaynaklanan bazı hastalıklar vardır. Bunlar;
Down Sendromu
Zihinsel ve fiziksel gelişimde bazı problemlere neden olabilen down sendromu, kromozomlardan kaynaklanan bir durumdur.
Kistik Fibrozis
Genetik bozukluklardan kaynaklanan Kistik Fibrozis bilhassa sindirim ve solunum sisteminde olumsuz etkilere neden olur.
Talasemi
Talasemi rahatsızlığı çocuğun normal şekilde kan üretmesine engel olan genetik kaynaklı bir kan hastalığıdır.
Fenilketonüri
Fenilalanin ismi verdiğimiz bir amino asidin parçalanmasında yaşanan sorun Fenilketonüri adı verilen metabolik hastalığa yol açmaktadır.
Mukopolisakkaridoz
Mukopolisakkaridoz enzim eksikliğinden kaynaklanan ve vücutta atık madde birikmesine neden olan genetik kaynaklı bir rahatsızlıktır.
Hemofili
Kan pıhtılaşmasına dair genetik bir sorun olan hemofili, çoğunlukla kanamalara yol açabilmektedir.
Tek Veya Çift Taraflı İşitme Kaybı
Genetik etkenlerden dolayı işitme kaybı yaşanabilmektedir.
Kromozom Anomali Hastalıkları
Kromozomların sayısında veya yapısında görülen anomaliler Klinefelter Sendromu ve Turner Sendromu gibi rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
Kistik Hidatik
Kistik Hidatik, parazitlerin yol açtığı bir enfeksiyonun neticesinde meydana gelen genetik bir hastalıktır.
Otizm
Sosyal etkileşimde bazı zorluklarla kendisini gösteren, ilgi alanlarının sınırlı olması veya tekrar eden davranışlar benzeri belirtilerle karakterize edilen gelişim bozukluğuna Otizm adı verilir. Otizm durumu yalnızca genetik etkenlerden değil aynı zamanda nörolojik ve çevresel faktörlerden de kaynaklanabilir. Bu hastalıkların tedavisi, hastalığın yol açtığı semptomlara ve hastalığın türüne göre şekillenir. Aile geçmişi ve çiftlerin taşıdığı genetik risklerin bilinmesi, hastalıkların erken tanı almasında faydalı olur.
Çocuk Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Çocuk hastalıklarının gösterdiği belirtiler son derece geniş bir skalada görülür. Her hastalığın kendisine özgü belirtileri vardır. Ancak çocuk hastalıklarının gösterdiği yaygın belirtiler şu şekildedir.
- Yüksek Ateş
- İshal veya Kabızlık
- Boğaz Ağrısı
- Öksürük ve Hapşırık
- Burunda Akıntı ve Tıkanıklık
- Cilt Döküntüleri
- Baş Ağrısı
- Karın Ağrısı
- Titreme
- İştahsızlık veya İştah Artışı
- Huzursuz Ruh Hali
- Ağız ve Diş Sağlığı Problemleri
Çocuk Hastalıklarına dair bu belirtilerden herhangi biriyle karşılaşıldığında vakit kaybetmeden bir sağlık profesyoneline başvurmak gerekir. Çocuk hastalıklarında erken tanı ve tedavi, pek çok hastalığın ciddi boyutlara ulaşmadan kontrol altına alınmasını sağlar.
Çocuk Hastalıklarını Önlemenin Yolları Nelerdir?
Çocuk hastalıklarını önleyebilmek için bazı temel tedbirler almak gerekir. Bunları tek tek incelememiz gerekirse:
Aşı Uygulamaları
Çocukluk evresindeki çok sayıda hastalığın önlenmesi için Sağlık Bakanlığının ulusal aşı takviminde yer alan aşıların ve özel aşıların mutlaka zamanında yapılması gerekir.
Hijyen ve Temizlik
Çocuğun kişisel hijyeni ve yaşadığı çevrenin temizliği çocukları enfeksiyon tehdidinden korumak için alınabilecek en temel önlemdir. Çocuklara mutlaka hijyen alışkanlığı kazandırılması, çevresinin temiz tutulması gerekir.
Doğru ve Yeterli Beslenme
Çocukların sağlıklı bir beslenme rutinine sahip olması hem büyüme ve gelişme sürecini destekler hem de bağışıklık sistemini güçlendirir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesi çocuğun hastalıklara karşı daha dirençli olmasını sağlar.
Rutin Sağlık Kontrolleri
Çocuklar, belli periyotlar dahilinde düzenli olarak sağlık kontrollerine götürülmelidir. Bu sayede birçok sağlık problemine dair erkenden önlem almak mümkündür.
Aile Geçmişi Bilgisi
Ailenin genetik olarak aktarabileceği rahatsızlıkları önceden bilmek, genetik riskler konusunda danışmanlık almak, genetik kaynaklı hastalıklara karşı zamanında ve doğru müdahale etme şansımızı arttırmaktadır.
Çevresel Kontrol
Çocuğun olası kazalara ve enfeksiyonlara karşı korunması gerekir. Bu yüzden içinde yaşadığı çevrenin sürekli olarak güvenli ve temiz tutulması önemlidir. Aynı zamanda çocukları kimyasal maddelerden uzak ve korunaklı tutmak da önem taşır.
Alerjen Kontrolü
Çocukları alerjenlerden ve alerjik reaksiyonlardan korumak için alerji yönetimi konusunda profesyonel yardım alınmalıdır.
Uygun Giyim
Çocukları mevsim koşullarına uygun şekilde giydirmek, hastalıklara karşı alabileceğiniz önlemler arasındadır.
Sağlıklı Yaşam Tarzı Alışkanlıkları
Çocukların fiziksel aktivitelerini arttırmak, yeterli ve kaliteli uyku uyumasını sağlamak, stresten uzak tutmak çocuğun genel sağlık durumunu iyiye götürür.
Tüm bu tedbirler sayesinde çocukların sağlıklı büyüme ve gelişimleri desteklenebilir ve bazı hastalıklardan korunması sağlanabilir.
