Çocuklarda Akut Bronşiolit
Bronşiolit, alt solunum yollarında meydana gelen bir enfeksiyondur. Bu hastalık, bronşiyol adı verilen küçük hava yollarının virüsler tarafından etkilenmesiyle ortaya çıkar. Enfeksiyon sonucunda hava yollarındaki mukozalarda şişlik ve sıvı birikimi oluşur, bu da havanın geçişini zorlaştırarak nefes almayı güçleştirebilir. Adana’da hizmet veren çocuk doktoru Uzm. Dr. Songül Uzgelir Akut Bronşiolit hastalığını anlattı.
Akut Bronşiolitin Özellikle Hangi Yaş Gruplarında Görülür?
Akut bronşiolit, özellikle iki yaş altındaki çocuklarda sıkça görülür. Bu yaş grubundaki bebeklerde, küçük hava yollarındaki iltihaplanma ve tıkanma nedeniyle hırıltılı solunum, yani hışıltı, yaygın bir belirti olabilir.
Akut Bronşiolit Bebeklerde Hırıltılı Solunum Yapar Mı?
Hırıltılı solunum, akciğerlerde duyulan karakteristik bir sestir ve genellikle "hışıltı" olarak adlandırılır. Bu durum, özellikle küçük bebeklerde oldukça yaygındır ve çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir.
Bebeklerde hırıltı, birçok farklı sağlık sorununun bir belirtisi olabilir. Enfeksiyonlar, astım, doğuştan gelen anatomik bozukluklar hırıltıya neden olabilen durumlar arasındadır. Viral enfeksiyonlar, özellikle bebeklerde bronşları ve bronşiolleri etkileyebilir ve bu hava yollarında daralmaya yol açabilir. Sonuç olarak, akciğerlerde ıslık gibi bir ses oluşarak hırıltı meydana gelebilir.
Yenidoğanlar ve bir yaş altındaki bebeklerde sıkça rastlanan sağlık problemlerinden biri, bronşiyollerdeki tıkanmadır. Bu küçük hava yollarındaki tıkanma, bebeklerde hırıltılı solunumun başlıca nedenlerinden biridir.
Akut Bronşiolit Sık Görülür Mü?
İki yaş altı çocuklarda en yaygın görülen alt solunum yolu hastalığı akut bronşiyolittir. Bu hastalık, genellikle sonbahar ve kış aylarında salgınlara yol açar. Özellikle bir yaş altındaki bebeklerde daha sık görülür ve düşük sosyo-ekonomik koşullara sahip ailelerde, kalabalık yaşam alanlarında, sigara dumanına maruz kalan çocuklarda ve anne sütü almayan bebeklerde daha yaygındır.
Akut bronşiyolitin başlıca nedeni olan Respiratuar Sinsityal Virüs (RSV), hastalık vakalarının yaklaşık %50’sinde etkendir. Bunun yanı sıra, daha az sıklıkta olmak üzere parainfluenzavirüs, influenzavirüs ve adenovirüs de bronşiyolit gelişimine neden olabilir.
Bebeklerde Bronşiolitin Belirtileri Nelerdir?
Bronşiyolitin başlangıç belirtileri genellikle soğuk algınlığı ile benzerlik gösterir. Bu belirtiler arasında burun tıkanıklığı, burun akıntısı, öksürük ve ateş yer alabilir. Hastalık ilerledikçe, çocukta hırıltılı solunum, öksürük şiddetinde artış, solunum hızında artış ve göğüs bölgesinde geri çekilmeler gözlemlenebilir. Ayrıca huzursuzluk, beslenme güçlüğü ve kusma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Çoğu durumda, bu belirtiler zamanla kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı durumlarda öksürük daha da şiddetlenebilir ve çocuk hırıltılı bir şekilde nefes alabilir veya nefes almakta zorlanabilir. Bu durumda, bebeğin solunum sayısında artış gözlemlenir ve burun kanatları, bebeğin daha fazla hava alabilmesi için açılıp kapanabilir.
Çocuklarda Akut Bronşiolit Klinik Seyri Nasıl Gider ?
Akut bronşiolit, bebeklerde genellikle hafif ila orta derecede bir hastalık olarak kendini gösterir. Belirtiler genellikle hastalığın ilk birkaç günü içinde şiddetlenir ve çoğu durumda yedi ila on gün içinde iyileşmeye başlar. Ancak, risk altında olan bebeklerde hastalık daha ciddi bir seyrelebilir ve sağlık açısından tehlike arz edebilir. Bu gruptaki bebekler, daha kapsamlı bir yoğun bakım izlemine ve gerekirse mekanik ventilasyon gibi ileri tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyabilirler. Bu nedenle, hastalığın seyri dikkatle izlenmeli ve gerekli tıbbi müdahaleler zamanında yapılmalıdır.
Bebeklerde Akut Bronşiolit Tedavisi Nasıl Olur?
Sağlıklı bebek ve çocuklarda bronşiyolit genellikle hafif bir şekilde seyreder ve çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Bu tür vakalarda, hastaların acil servis veya hastane ortamında tedavi edilmesi her zaman gerekli olmayabilir; pek çok hasta evde bakım ile iyileşebilir. Akut bronşiolit tedavisinde temel amaç, enfeksiyonun iyileşmesine kadar belirtileri hafifletmektir. Destekleyici bakım bu süreçte büyük önem taşır, bu nedenle çocuğun yeterince sıvı alması ve genel durumunun iyi olması önemlidir.
Evde tedavi, genellikle çocuğun beslenmesini düzenlemeyi ve burnunu temiz tutmak için serum fizyolojik ile temizleme ya da tuzlu burun damlalarının kullanımını içerir. Öksürük şuruplarının etkinliği bu hastalığın tedavisinde sınırlıdır ve genellikle önerilmez.
Özellikle şu durumlarda hastaneye başvurulması gerekebilir:
- Üç aydan küçük bebekler
- Prematüre olarak doğmuş ve bir yaş altındaki bebekler
- Orta ila ağır derecede bronşiyolit geçiren çocuklar
- Hızlı nefes alıp veren, morarma gözlenen ve nefes almakta zorlanan bebekler
- Beslenemeyen bebekler
Bu hastalarda, hastalığın ciddiyetini belirlemek ve uygun izlem yapmak için oksijen saturasyonu düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu amaçla, nemlendirilmiş oksijen nazal kanüller ya da maskeler kullanılarak verilebilir. Ayrıca, bebeklerin tolere edebildiği sürece beslenmeleri devam ettirilmelidir. Orta ila ağır şiddetteki bronşiyolit vakalarında, inhaler salbutamol, inhaler ve sistemik kortikosteroidler ile inhaler epinefrin gibi tedavi seçenekleri bazı durumlarda uygulanabilir. Antibiyotik tedavisinin tedavide yeri yoktur.
Akut Bronşiolit Evde Tedavisi Nasıl Olur?
Çocuklarda hırıltı çoğunlukla viral enfeksiyonlardan kaynaklandığı için, hastalığın yayılmasını önlemek adına bazı önlemler almak önemlidir. Öncelikle, çocukla yakın temastan kaçınılmalı ve evde sık sık el yıkama alışkanlığı benimsenmelidir. Ayrıca, ev ortamının temizliği büyük önem taşır; sigara dumanı ve kimyasal hava kirleticilerden kaçınılmalı, odanın nem oranı %40-45 civarında tutulmalı ve oda sıcaklığı 22-24 derece arasında dengelenmelidir. Çocuğun sıvı alımını artırmak ve burnu ile boğazındaki sekresyonları temiz tutmak da önerilen uygulamalardır.
Bronşiolit genellikle hafif bir hastalık olarak seyretse de, bazen daha ciddi semptomlara yol açabilir. Eğer öksürük çocuğun uykusunu veya beslenmesini etkiliyorsa, hızlı nefes alıp verme, ateş eşlik etmesi, öksürük sonrası kusma, başlangıçta hafif olup zamanla kötüleşme, spazmatik öksürük ya da krup olarak bilinen boğuk öksürük gibi belirtiler gözlemleniyorsa, derhal bir doktora başvurulmalıdır. Bu durumlar, hastalığın daha ağır bir seyir izlediğini veya ek bir sağlık sorununun varlığını gösterebilir, bu yüzden tıbbi değerlendirme gereklidir.
Bronşiolitten Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler
Grip virüsüne yakalanmış aile üyelerinin bebekler ve küçük çocuklardan olabildiğince uzak durmaları, bronşiolit riskini azaltmada etkili bir stratejidir. Hasta bireylerin ev içinde koruyucu maske kullanması, enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Ev ortamının düzenli olarak havalandırılması, çocukların temiz hava soluması açısından kritik öneme sahiptir. Ayrıca, hijyen kurallarına titizlikle uyulmalı ve ev düzenli olarak temizlenmelidir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına sahip kişilerle teması sınırlamak ve çocukların kapalı alanlarda uzun süre bulunmasını engellemek, enfeksiyon riskini azaltabilir.
Çocukların sigara dumanına maruz kalmaları kesinlikle önlenmelidir. Anne sütü ile beslenmenin desteklenmesi, özellikle bebeklerin ilk altı ayında, hastalıklardan korunma açısından büyük önem taşır. Çocukların yeterli sıvı alımını sağlamak, günlük olarak taze meyve ve sebzelerle beslenmelerini teşvik etmek, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını erken yaşta kazanmalarına yardımcı olabilir. Çocukların erken saatte kaliteli uyumalarını sağlamak bir diğer önemli adımdır.
Kimyasal maddelerin, özellikle parfüm ve deodorantların, çocukların bulunduğu ortamda kullanımının minimum düzeye indirilmesi gerekir. Hastalıkların salgın dönemlerinde çocukları kreş gibi kalabalık ortamlardan uzak tutmak, enfeksiyon riskini azaltabilir.
Aile bireylerinin bronşiolit ve diğer bulaşıcı hastalıklar hakkında bilinçlendirilmesi ve gerekli korunma önlemlerinin alınması, hem ailenin hem de çocukların sağlığını korumak açısından önemlidir.
