Çocuklarda 4 Yaş Gelişimi
Yazı İçeriği
Çocuklarda üç ve dördüncü yaşlar inatçı ve benmerkezci davranışların öne çıkmasından dolayı son derece zorlu bir evredir. Dört yaş itibariyle bu davranışlar azalmaya başlar. Bu dönemde çocuğun göstereceği davranışlar hakkında daha bilinçli olup, ona karşı daha anlayışlı davranmamız gerekir. Aile ve çocuğun karşılıklı olarak inatlaşması herhangi bir yarar sağlamayacaktır. Dört yaş çocuklarda gözlenen gelişim süreçleri hakkında merak edilenleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Songül Uzgelir anlattı.
Dört Yaş Çocuklarda Gözlenen Davranışlar
- İnatçı ve benmerkezci davranışlar, azalarak da olsa varlığını sürdürürler. Bu dönemde çocuklar bağımsız ve özgürce hareket etme arzusundadır.
- Çocuğun isteklerine karşı geldiğinizde size karşı kaba ve dirençli bir üslupla karşı gelebilir. Arkadaşları ile oyun sırasında kavgaya tutuşabilir.
- Bu dönemde grup halinde oynanan oyunlara karşı ilgili olan çocuklar arkadaş seçmeye başlarlar.
- Sıra bekleme alışkanlığı kazanılmaya başlar.
- Çocuğun merakı ve soruları artarak devam eder. Bu dönemin çocukların sorgu çağı olduğunu bilmek ve sorularına karşı sabırla cevap vermek gerekir.
- 4 Yaş çocukları genellikle araştırmacı ve detaycıdırlar.
- Gece sık sık ve korkarak uyanmak bu dönemde çokça rastlanan bir durumdur. Bununla birlikte çizgi filmlerdeki, masallardaki canavar veya hayalet gibi gerçek üstü karakterlerden de korkarlar. Çünkü henüz bu karakterlerin gerçek olmadığını anlayamazlar.
- Çocukların hayal güçleri dört yaş itibariyle çok iyi çalışır. Bu hayal gücü, çocuğun oynadığı oyunlara da etki eder. Yaratıcı aktivitelerden hoşlanırlar.
- Gece gördükleri rüyaları size anlatabilirler.
- Üç yaşında daha kendi halinde ve sakin olan çocukların dört yaşına geldiğinde çok daha hareketli ve dinamik olduğunu görürüz. Bedensel aktiviteleri çok daha büyük istek ve başarı ile yaparlar. Takla atabilir, tırmanabilir, bisiklet sürebilir ve sıçrayabilirler.
- Kelime dağarcığı da üç yaşa kıyasla çok daha gelişmiştir.
- Bu dönemde çocuklar sadece yetişkinleri değil yaşıtlarını da dikkatle izler ve davranışlarını taklit ederler. Dil becerileri gelişir. Çocuğunuzla ne kadar konuşur, sorularına ne kadar cevap verirseniz, çocuğun konuşması da o derece gelişecektir. Özellikle emir cümleleri yerine sıfat ve zamirlerin yer aldığı cümleler kullanmak dil gelişimi açısından çok daha verimlidir. Unutmayın ki çocuklar yetişkinlerin iyi veya kötü ayırt etmeksizin bütün davranışlarını taklit ederler. Bu yüzden çocuğunuzla tam ve düzgün cümleler kullanarak iletişim kurmalısınız.
- Bu dönemde çocuklar masal dinlemeyi sevdikleri kadar anlatmaktan da hoşlanırlar. Sabırla onu dinlemeniz, çocuğun dil ve iletişim becerilerinin gelişmesine yardımcı olacaktır.
- 4 Yaş çocukları, artık kuralları daha iyi anlar ve öğrenirler. Hatta isteklerinin anında karşılanmamasını anlayışla karşılamayı öğrenebilirler. Artık kendi isteklerinden bağımsız, kendine özgü bir dünyanın var olduğunu ve dünyanın kendi kuralları olduğunu öğrenirler. Başkalarının da hakları ve istekleri olduğunu fark ederler. İhtiyaçlarının er veya geç karşılanacağına dair güven duyan çocuklar daha anlayışlı olurlar.
- Alışkın olmadıkları yeni durumlara karşı daha kolay uyum sağlarlar.
- Onunla konuştuğunuzda sözünüzü kesmeden sizi dinleyebilirler.
- Grup kurallarına uyum sağlayabilirler.
- Arkadaşlarından yardım isteyebilir ve gerektiğinde onlara yardım edebilirler.
- Çatışma duygusu hakim olsa da çocuğa şiddetle değil konuşarak tartışması gerektiği öğretilmelidir.
- Cinsiyet farklılıklarını kavrarlar.
- Ona yaptığınız mantıklı açıklamaları eskiye kıyasla daha iyi anlarlar.
- Kendi kıyafetlerini giyip çıkartabilirler ve dişlerini fırçalayabilirler.
- Kıyafetlerini ve oyuncaklarını kendi başlarına toplayabilirler.
4 Yaş Çocuklarında Motor Gelişimi
- Dördüncü yaş itibariyle çocuklar ayaklarını değiştirerek merdiven inip çıkabilirler.
- Beden hakimiyetleri gelişmiştir. Bedenlerini ustalıkla yönlendirebilirler.
- Bu dönemde tırmanma becerisine sahiptirler. Merdivenlere veya yüksek mobilyalara tırmanabilirler.
- Parmak uçlarında yürüyebilir, durabilir ve koşabilirler.
- Üç tekerlekli bisiklete kolaylıkla binebilirler.
- Yerdeki objeleri dizlerini kırmadan kolaylıkla alabilirler.
- Topla oynarken de ustalaşan 4 yaş çocukları, topa vurabilir, yakalayabilir ve topu sektirebilirler.
- Kalem kullanabilirler.
- Geometrik şekilleri sınırları aşmadan boyayabilirler.
- Düz veya dairesel çizgileri başarı ile çizebilirler.
- Bir müzik açtığınızda ritme uygun hareket edebilirler.
- Oyun hamurlarına şekiller verebilirler.
- Ona gösterdiğiniz bazı basit harf veya şekilleri çizebilirler.
- Resim çizerken insan figürlerinin, baş, kol, bacak ve parmak gibi uzuvları çok daha belirgin şekilde ortaya çıkar.
- Yemek yedikleri sırada çatal ve kaşık gibi araçları çok daha ustalıkla kullanırlar.
4 Yaş Çocuklarda Dil ve Bilişsel Gelişim
- 4 Yaş çocukları, evlerinin adreslerini, isim soy isimlerini ve yaşlarını ezberleyerek söyleyebilirler.
- Yakın geçmişte yaşanan olaylar arasında ilişki kurabilme becerisine sahiptirler.
- Bir etkinlik sırasında, dikkatlerini toplamakta, geçmişe göre çok daha başarılıdırlar.
- Çizdikleri resimleri mantıklı şekilde size anlatabilir, açıklayabilirler.
- Bu dönemde basit şarkıları söyleyebilirler.
- Nesneleri sınıflandırabilirler.
- 15-20 ‘ye kadar ritmik şekilde sayabilirler.
- Yedi kelimeye kadar tam ve düzgün cümleler kurabilirler.
- Kelimelerin anlamlarını öğrenmek için isteklidirler. Bu yüzden sık sık soru sorarlar.
- Hikaye anlatmaktan hoşlanırlar.
4 Yaş Çocuklarına Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?
- Bu dönemde çocuğunuzu sık sık başka çocuklarla bir araya getirmeli ve grup oyunları oynamaya teşvik etmelisiniz.
- Sorumluluk almayı öğrenmesi için ona bazı basit sorumluluklar yükleyebilirsiniz.
- Çocuğunuzla birlikte yaşına uygun konser, sinema veya tiyatro gibi etkinliklere gidebilirsiniz.
- Çocuğunuzla konuşurken her nesnenin ismini söyleyerek öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz.
- Yine çocuğunuzla konuşurken onu geçiştirmeyin. Tam ve düzgün cümleler kurun.
- Herhangi bir eylemi kendi başına yapmak istediğinde bu arzusunu kırmayın. Sorumluluk almasına izin verin.
- Çocuğunuzla inatlaşmamaya çalışın. Ona kabul ettirmek istediğiniz şeyleri mantıklı şekilde açıklamayı ve onu ikna etmeyi deneyin.
