Çocuklarda 5 Yaş Gelişimi
Beş yaş itibari ile çocukların kendi hareketleri üzerinde kontrol sahibi olduğu gözlenir. Beş yaş çocuklarının dikkat süresi önemli ölçüde artar. Anlama kapasitesi gelişir ve uygulama konusunda da beceri geliştirirler. Bu evrede çocuklar duygularına karşı farkındalık kazanırlar. Kendilerini çok daha iyi ifade ederler. 4 Yaş düzeyinde görülen öfke krizleri ve inatçı davranışlar azalsa da halen daha kendisini gösterebilir. Kendilerini geliştirmeye ve öğrenmeye son derece açıktırlar. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Songül Uzgelir, çocuklarda beş yaş gelişimini anlattı.
Beş Yaş Çocuklarda Hangi Gelişimler Yaşanır?
- Bu dönemde çocuklar arkadaşlarını mutlu etmekten ve onlarla uyumlu bir ilişki geliştirmekten hoşlanırlar.
- Kendisine koyulan kurallara uyum sağlamakta daha isteklidir.
- Bu dönemde şarkı söylemekten ve dans etmekten hoşlanırlar.
- Cinsiyet farklılıklarını idrak ederler.
- Oyun ve gerçek arasındaki farkı da anlamaya başlarlar.
- Hareketleri giderek daha bağımsız hale gelir.
- Kimi durumlarda ısrarcı davranışlar gösterseler bile çok daha uyumludurlar.
- Konuşmaları daha net hale gelir.
- Tam ve doğru cümleler kurabilirler ve size basit hikayeler anlatabilirler.
- Bu dönemde cümle kullanımı zaman kiplerini kullanabilecek kadar gelişmiştir. Gelecek zaman ve geçmiş zaman eklerini kullanarak cümle kurabilirler.
- Kendi isimlerini ve adreslerini ezberleyerek söyleyebilirler.
- Ona kadar veya daha fazla sayabilirler.
- İnsan figürleri resmedebilirler.
- Anlamlı harfler ve sayılar çizebilirler.
- Kare, çember ve üçgen benzeri geometrik şekilleri tanıyabilir ve çizebilirler.
- Dengeleri de tek ayak üstünde on saniyeden daha uzun süre durabilecek kadar gelişmiştir.
- İp atlayabilir ve sıçrayabilirler.
- Takla atabilir, çatal ve kaşık kullanabilirler.
- Artık kendi başlarına tuvalete gidebilirler.
Beş Yaş Çocuklarında Hangi Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?
- Beş yaşındaki çocuğunuz duygularını tanıyamıyor, ifade edemiyor veya yansıtamıyorsa
- Utanma, öfke veya üzüntü gibi duygu durumlarını aşırı şekilde yaşıyor ve gösteriyorsa
- Dikkat süresi uzamıyor, dikkati kolay dağılıyor veya beş dakikadan daha uzun süre aynı şeyle ilgilenmiyorsa
- İnsanlarla konuşmaktan hoşlanmıyor veya konuşmaları sürekli olarak yüzeysel kalıyorsa
- Oyun ve gerçek arasındaki farklılığı anlamakta zorlanıyorsa
- Gelecek zaman ve geçmiş zaman eklerini cümlelerinde kullanamıyorsa
- Resim çizmiyor ve çizemiyorsa
- Kendi öz bakımını gerçekleştiremiyorsa (diş fırçalamak, el yıkamak ve giyinip soyunmak)
- Eskiden yapabildiği işleri artık yapamıyorsa
- Yaşadıkları hakkında konuşmuyorsa çocuk doktorunuza danışabilirsiniz.
Beş Yaş Çocuklarının Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabiliriz?
Bu dönemde aileler çocuklarını sık sık başka çocuklarla bir araya getirmeli ve onlarla oyun oynamaya teşvik etmelidir. Bu dönemde çocukların nerede oynayacağını seçmesine ve kendi sorunlarını kendi başına çözmesine izin verilmelidir. Daha özgür hissetmek isteyen beş yaş çocukları, size sık sık itiraz edebilir ve kötü kelimeler bile kullanabilir. Bu dönemde çocukların üzerine fazla gitmemekte ve olumlu davranışlarını pekiştirmekte fayda vardır.
Yine bu dönemde en önemli konulardan biri çocuğunuzun kendisini istismar karşısında koruması için bilinçlendirmeniz olacaktır. Çocuğunuza bol bol kitap okumaya devam edin ve kitap hakkında ona fikirlerini sorun. Ona bazı zaman kiplerini öğretmek için bol bol, “sabah, öğlen, dün, yarın, akşam gibi zaman dilimi ifade eden kelimeler kullanın. Çocuğun ilgi alanlarını deneyimlemesine destek olun. Doğa yürüyüşlerine götürün ve keşif duygusunu pekiştirin. Saklambaç ve benzeri oyunlar oynayın. Hayal gücünü geliştirmesini sağlayacak oyuncaklar alın. Özellikle resim çizmesini teşvik etmek için ona boya kalemleri verin ve onunla birlikte resim çizin. Çocuk parklarındaki kolektif oyuncaklarla oynamasını sağlayarak, motor gelişimine katkı verin. Bisiklet sürmeyi öğretin.
