Çocuklarda Reflü
Çocuklarda reflü, yaygın bir rahatsızlık olarak kendini gösterir. Mide içeriğinin yemek borusuna geri akması, pek çok insanın karşılaştığı bir durumdur. Ancak bu asidik içeriğin yemek borusunun ötesine, boğaz ve üst solunum yollarına ulaşması ciddi sorunlar yaratabilir. Bu durum, çocuklarda gelişim sorunlarına ve huzursuzluk hissine yol açabilir.
Bebekler oturmaya başlamadan önce, yemek borusunun üst ve alt kısmında bulunan sfinkter adı verilen kapakçıkların tam olarak işlevini yerine getirememesi, yatar pozisyonda uzun süre kalma ve yemek borusunun kısa olması gibi nedenlerle reflü sık görülmektedir. Ancak kas kontrolü arttıkça bu durum genellikle kendiliğinden düzelir. Bir yaş altındaki çocuklarda reflü, önemli sağlık problemlerine yol açabilirken, ergenlik dönemine yaklaşıldıkça bu sorunların görülme sıklığı azalır. Adana’da hizmet veren çocuk doktoru Uzm. Dr. Songül Uzgelir çocuklarda reflüyü anlattı.
Reflü
Gastroözofageal reflü sağlıklı bebeklerde ve çocuklarda görülen fizyolojik bir olaydır. Bebeklerde gün içinde çok sayıda reflü atağı meydana gelebilir. Bu ataklar sıklıkla yemek sonrası dönemde oluşmakta, kısa sürmekte ve herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Fizyolojik reflü çok nadir 1 haftadan önce ve 6 aydan sonra ortaya çıkar. Reflü sağlıklı yenidoğanlarda sık görülürken zamanla görülme sıklığı azalır ve 12. ay itibarıyla neredeyse tamamen kaybolmaktadır.
Reflü bebeklerde olduğu gibi çocukların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla karakterize edilen bu durum, genellikle uzun süreli bir tedavi süreci gerektirebilir. Büyük çocuklarda reflü belirtileri arasında göğüs bölgesinde yanma hissi, yemek sonrası ağızda ekşi tat, sık geğirme, hıçkırık ve yutma güçlüğü gibi durumlar yer alabilir.
Çocuklarda Reflü Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Reflü hastalığının belirtileri yaşa göre değişmekle birlikte kusma ve mide içeriğinin ağza gelmesi süt çocukluğu döneminde en sık görülen belirtilerdir. Açıklanamayan aşırı ağlama nöbetleri, huzursuzluk, geğirme, yüz buruşturma, uyku düzeninde bozulma, iştahsızlık, büyüme geriliği, yeterli kilo alamama, kronik öksürük, hışıltılı solunum ve Sandifer sendromu (başın aşırı geriye atıldığı, boyun kaslarında sertliğin eşlik ettiği, sırtın geriye doğru yaylanması ile karakterize duruş biçimi) ilk bir yaşta reflü hastalığına bağlı görülebilir. Daha büyük çocuklarda tekrarlayan kusma, yutma güçlüğü, yemek borusunda yanma ve ağrı, karın ağrısı, kronik öksürük, ses kısıklığı, ağız kokusu ve diş problemleri görülebilir.
Çocuklarda reflü problemi oldukça yaygın bir durumdur. Bu rahatsızlık, gelişimsel sorunlara, huzursuzluğa ve genel yaşam kalitesinin azalmasına yol açabilir. Küçük yaş grubu çocuklarda, yemeklerin yemek borusundan geçişi sırasında tahriş ve iltihaplanma oluşabilmektedir.
Sonuç olarak, bu durum küçük ülserlerin gelişmesine neden olabilir. Eğer çocuk yemek yemekten kaçınıyor veya bunu reddediyorsa, reflü sorunu söz konusu olabilir. Ayrıca, ağızda oluşan kötü bir koku da göz önünde bulundurulması gereken semptomlar arasındadır. Bu tür semptomlar gözlemlendiğinde, çocuğun bir doktora muayene edilmesi ve durumun belirlenip tedavi edilmesi önemlidir.
Reflü Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklarda reflü tedavisi, semptomların niteliğine ve ciddiyetine bağlı olarak farklılık gösterir. Tedavi süreci, çocuğun yaşı, genel sağlık durumu ve yaşadığı semptomlarla doğrudan ilişkilidir. Reflüyü önlemek için beslenme sonrası bebeğinizi hemen yatırmamanız gerekir ve bir süre dik pozisyonda olacak şekilde tutulması reflüyü azaltabilir. Kıvam arttırıcı kullanma, Başın hafif kaldırılması ve beslenme sonrası ilk 1 saat sağ yan yatırmayı takiben sol yan yatırmak fayda sağlayabilir. Ancak ani bebek ölümü sendromu riski nedeniyle özellikle uyuyan bebeklerde beşiğin başını yükseltmek de dahil olmak üzere sırtüstü yatırma dışında hiçbir pozisyonlama önerilmemektedir. Ancak daha büyük çocuklarda başın yükseltilmesi ve sol yan yatırma denenebilir. Birçok çocuk için reflü tedavi si gerekmeyebilir. Mama alan bebeklerde mamaların kıvamının artırılması ve uygun pozisyonlama genellikle önerilir.
- Reflü, bebeklerde sık görülen bir durumdur ve bazı basit beslenme düzenlemeleri faydalı olabilir:
- Bebeğinizi fazla beslemekten kaçının; daha sık ama daha az miktarda yemek vermek, reflü belirtilerini azaltabilir. Ayrıca, beslenmeden önce ve sonra gazını çıkarmaya özen göstermelisiniz.
- Bebeği besledikten sonra 15-30 dakika dik konumda tutun ve bebek koltuğuna oturtmaktan kaçının; bu pozisyon reflüyü artırabilir.
- Büyümüş çocuklar için reflü semptomlarını tetikleyen yiyecek ve içeceklerden uzak durmak genellikle rahatlama sağlar. Çoğu durumda, diyet ve yaşam tarzındaki değişiklikler belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Turunçgiller, çikolata, kafein içeren besinler, yağlı ve kızarmış gıdalar, sarımsak, soğan, baharatlı yiyecekler ve domates bazlı ürünler çocuklarda reflüyü artırabilir.
- Genel olarak, reflü sorunu yaşayan bebeklerde ilaç kullanımı pek önerilmez. Ancak, mamaların kıvamını artırma ve pozisyonlama yöntemleri etkili olmazsa, büyük çocuklarda H2 reseptör blokerleri ve proton pompası inhibitörleri ile antiasit tedavisi düşünülebilir. Bu tedavi süreci birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişiklik gösterebilir.
- Mide boşalmasını artıran prokinetik ilaçlar (metoklopramid, cisapride, domperidon) çocuklarda faydalı bulunmamıştır ve yan etkileri göz önünde bulundurulduğunda günümüzde pek önerilmemektedir.
- Ayrıca, antiasitler yalnızca büyük çocuklar için kısa süreli tedavi amacıyla kullanılabilir. Eskiden yaygın olan yüzey bariyer ajanları (sukralfat) ise günümüzde etkinliği kanıtlanamadığı için tercih edilmemektedir.
- Eğer belirtiler devam ederse, mide asidi üretimini azaltmaya yardımcı olabilecek H2 blokörleri ve proton pompası inhibitörleri kullanılabilir; bu da reflü ataklarını önlemeye yardımcı olabilir.
Bebeklerde Reflü Belirtilerini Önlemek İçin Öneriler:
Bebeğinizi besledikten sonra, en az yarım saat boyunca dik konumda tutmaya özen gösterin. Biberonla besliyorsanız, emziğin sütle dolu olmasına dikkat edin; bu, bebeğinizin yemek yerken fazla hava yutmasını önleyecektir. Farklı emzik türlerini deneyerek, bebeğinizin ağzının emziği iyi kavramasını sağlayacak en uygun seçeneği bulmaya çalışın. Bazı bebekler için beslenmeye pirinç gevreği eklemek faydalı olabilir.
Biberonla veya emzirirken, bebeğinizin birkaç kez geğirmesini sağlayın. Tok bir mideyle geğirme, reflü olasılığını artırabilir.
Çocuklarda Reflü Önleme Yöntemleri
Çocuğunuzun yemek alımını dikkatlice izleyin. Kızartılmış, yağlı yiyecekleri, nane, çikolata, gazlı içecekler, kafeinli içecekler, narenciye ve meyve suları ile domates ürünlerini sınırlayın. Yemek saatlerinde ona daha küçük porsiyonlar verin. Aç olduğunda, öğünler arasında ufak atıştırmalıklar sunun ve çocuğunuzun aşırı beslenmesine izin vermeyin; aç veya tok olduğunu kendisinin belirtmesine olanak tanıyın. Çocuğunuzun yatma vaktinden en az iki saat önce akşam yemeğini yedirmeye dikkat edin.
