Bebeklerde Su Tüketimi Ne Zaman Başlamalı? Bebeklere Ne Şekilde, Ne Kadar Su Verilmeli?
Su yeryüzündeki tüm canlıların ihtiyaç duyduğu bir kaynaktır. Bedenimizin oksijenden sonraki en hayati gereksinimi olan suyun, yetişkinlerde olduğu gibi bebekler ve çocuklarda da yaşamın devamı için mutlaka tüketilmesi gerekir.
Aileler bebeklerinin ne kadar suya gereksinimi olduğunu bilmekte veya ölçmekte zorlanabilirler. Bebeğin beslenmesi ve ideal su tüketimi hakkında bilinçlenmek gerekir. Adana’da hastalarına hizmet veren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Songül Uzgelir, bebeklerde ve çocuklarda sut tüketimine dair bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.
Bebeklerin Suya İhtiyacı Var Mı?
Yeterince büyüyen bebeklerin su gereksinimi başlar. Su sağlıklı bir yaşam için elzem olmakla birlikte bebek için çok sayıda faydaya sahip önemli bir kaynaktır. Su tüketimi bebeklerin bağırsak hareketlerinin düzenli kalmasını sağlar, böbrek taşı ve idrar yolu enfeksiyonlarının meydana gelmesini önler, kan dolaşımına katkı sağlar ve vücut ısısının düzenlenmesine yardımcı olur. Yani bebek vücudunun günlük fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için suya gereksinimi vardır.
Bebeğin gün içerisinde yeterince ve sağlıklı beslenmesi ne kadar önemliyse, ideal miktarda su tüketmesi de o denli önem arz eder.
Bebekler Ne Zaman Su İçebilir?
Her ne kadar su bütün canlılar için yaşamın kaynağı niteliğinde olsa da bebeklerin beslenmesinde ilk altı ay süresince suya yer verilmez. Bu altı aylık dönemde anne sütü dışında bir besine ihtiyaç yoktur. Anne sütü ile yeterince beslenen bir bebeğin ilk altı ay süresince su içmesine gerek yoktur. Zira anne sütünün yüzde sekseni aşkın bir bölümü sudan meydana gelir. Bu yüzden yeterince emzirilen bir bebek anne sütü sayesinde hem gereksinim duyduğu mineral, vitamin ve besin değerlerine sahip olur hem de su ihtiyacını karşılar.
Bebekler sıcak iklim kuşağında bile yaşıyor olsalar altı aydan önce su içmeye gereksinim duymazlar. Dünya Sağlık Örgütü bebeklerin ilk altı ay boyunca yalnızca anne sütü ile beslenmelerini önermektedir.
İki yaşına kadar sürdürülmesi gereken emzirme dönemine ilk altı ayın ardından uygun ek gıdalar da eşlik etmeye başlar. Peki bebekler su içmeye ne zaman başlamalıdır?
Dünya Sağlık Örgütü 180 günün ardından bebeklerin tamamlayıcı gıdalar tüketebileceği görüşünde. Yani altıncı aydan itibaren bebeğinize uygun ek gıdaların yanı sıra su vermeye de başlayabilirsiniz.
Bebeğe Neden İlk Altı Ay Su Verilmemeli?
Anne sütü bebeğin ilk altı aylık gelişim ve büyümesini temin edecek, gerekli tüm besin öğelerini içerisinde barındırır. Bu yüzden sıcak havalarda dahi anne sütü, bebeğin tüm susuzluğunu giderebilecek niteliktedir. Bu yüzden yeterince anne sütü alan çocuklara su verilmesine gerek yoktur.
Altıncı ayını doldurmadan bebeğe su vermenin bazı sakıncalar doğurduğunu belirtmek isteriz. Zira midesi su ile dolan bebek anne sütü almaya dair isteğini yitirebilir. Bebeğin karnı tok hissetmesine ve daha az anne sütü tüketmesine yol açabilir. Bunun neticesinde de bebek yeterince beslenemez. Bebeğin memeyi daha az emmesi de annenin süt üretimini azaltıp yavaşlatabilir.
Bebekler Ne Kadar Su İçmeli?
İlk altı ay boyunca yalnızca anne sütü ile beslenmesi gereken bebekler için, anne sütünün eksik kalması halinde mutlaka uzman bir çocuk doktoruna danışılmalıdır. Altı ay itibariyle eğer doktor tavsiye ederse devam sütüne ek olarak su verilmeye başlanabilir. Fakat aileler bir yaşa kadar bebeğin temel gıdasının anne sütü ve devam sütü olduğunu unutmamalıdır. Birinci yaşın ardından bebeğe verilen su miktarı arttırılabilir.
2022 yılında yayımlanan Türkiye Beslenme Rehberine göre altı ve on iki aylık dönemde bebeklere bir veya iki su bardağı miktarınca, önce kaynatılmış ardından soğutulmuş temiz su verilebilir. Bebekler 1-3 yaş arasında günde bir ile bir buçuk litre kadar su tüketebilirler. Ancak günlük tüketilen su miktarının bebeğin yaşı, içerisinde yaşadığı iklim koşulları, kilosu ve boyu dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bu yüzden bebeğinize vermeniz gereken su miktarını doktorunuza danışarak belirlemelisiniz.
Bir Bebeğe Nasıl Su Verilir?
Bebekler katı yiyecekler yemeye başladıktan sonra altıncı ay itibariyle yemeğin yanında su yudumlayabilirler. Suyu yutmayı öğretmek için ilk olarak kaşıkla su içirebilirsiniz. Ardından bardak veya matara kullanmayı deneyebilirsiniz. İlk aşamada bebekler su içmeye çabalarken suyu dökebilirler. Bu nedenle bardak veya mataranın yeterince hafif olmasına, kırılmaz bir malzemeden olmasına özen gösterin.
Bebeklere Ne Zaman Su Verilmelidir?
Bebeklerin beslenme rutinine suyun dahil edilmesi söz konusu olduğunda aileler, suyun yemekten önce mi yoksa sonra mı verileceğini düşünebilirler. Uzmanlar genellikle yemeklerin ardından bebeğe su verilmesini tavsiye ederler. Yaşamda ilk altı ayını tamamlayan bebeklere her iki, üç saatte bir su verilmesi tavsiye edilir. Suyun yemekten sonra içirilmesi, bebeğin yeterince beslenmesi açısından önemlidir.
Bebeğin midesinin su ile dolması ve karnının su ile doyması yeterince besin almamasına yol açabilir. Bu yüzden bebeklere altı aydan sonra yemeklerin ardından azar azar su verilmesi gerekir.
Bebeklerin yeterli miktarda su tüketmesi kadar, tükettikleri suyun hijyen özellikleri de önem arz eder. Bu yüzden temizliğinden şüphe edilen su önce kaynatılmalı ve ardından soğutularak bebeğe verilmelidir.
Bebeğimin Yeterince Su Alıp Almadığını Nasıl Anlarım?
Bebekler yaşamlarının 6-12 aylık periyodunda aşamalı olarak su içmeye alışırlar. Bu evrede bebeğin yeterince su içip içmediğini anlayabilmemiz için en önemli kriter idrar miktarıdır. Bebeğin idrarında koyulaşma veya koku olmaması, yeterince su içtiğini anlamamız için bir işarettir. Ancak bunun tersi söz konusu ise bebeğin yeterince su içmediğini anlayabilirsiniz.
Dehidrasyon sorunu bedenin tükettiğinden daha fazla miktarda sıvı kaybetmesi ve buna bağlı olarak vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlandığı anlamına gelir. Dehidrasyonun temel nedenlerinden bir tanesi de yeterince su tüketmemektir.
Bebekler kendilerinin susuz kaldığını anlamakta veya bunu anlatmakta zorlanırlar. Bu yüzden aileler bebeklerinin gösterebileceği susuzluk belirtilerini dikkatle gözlemelidir. Bebeklerde susuzluk belirtilerini sıralamamız gerekirse:
- İdrar oranının azalması
- Bebeğin bezini daha az ıslatması
- İdrarın koyu renkte olması
- Kabızlık
- Huysuzluk
- Ciltte gözlenen kuruluk
- Ağız çevresinde, dilde ve dudaklarda yaşanan kuruluk
- Yorgunluk ve uyku hali
Bebeğinizin henüz konuşma becerisi edinemediği ve kendini ifade etmekte zorlandığı dönemde susadığını dile getirmesi de mümkün değildir. Bu susuzluk belirtilerini tanırsanız bebeğinizin susuz kalmış olabileceğini anlayabilir ve gereken müdahaleleri yapabilirsiniz.
Su Tüketmek Neden Önemlidir?
Her canlı formu, yaşamını sürdürebilmek için yeterli su ve oksijene gereksinim duyar. Hayatın kaynağı bu iki temel faktördür. Biyolojik yaşamın sürmesi için bu iki unsur elzemdir. İnsan bedeninin yüzde 70’i sudan meydana gelir. Gün içerisinde vücudumuza aldığımız su, metabolizmamız tarafından kullanılır ve feri atılır. İnsan bedeninin içerisindeki sıvı hacminin korunabilmesi için günlük su tüketim miktarına özen gösterilmelidir.
İnsan bedenindeki sıvı dengesinde yaşanan bozulma, kişiyi çok sayıda sağlık problemi ile karşı karşıya bırakabilir. Metabolizmamızın gerektirdiği su miktarını karşılamak yaşam kalitemizi olumlu yönde etkiler.
Yaşa Göre Çocukların Günlük Su İhtiyacı
Çocuğun gün içerisinde ihtiyaç duyduğu su miktarı fiziksel ve çevresel etkenlere göre şekillenir. Bebeğin boyu, yaşı, kilosu, cinsiyeti, genel sağlık durumu, içerisinde yaşadığı iklim koşulları ve fiziksel aktivite düzeyi tüketilmesi gereken su miktarını şekillendirir. Çocukların yaş gruplarına göre tüketmeleri gereken su miktarını genel hatları ile ifade etmek gerekirse:
6 – 9 ay arası bebeklerde 50 ila 100 ml kadar
9-12 ay arşı bebeklerde 200-400 ml kadar
1 – 3 yaş grubu çocuklarda 1 – 2 litre kadar
4 – 8 yaş grubunda 1 – 3 litre kadar
9 – 13 yaş arası çocuklarda 1 – 2 litre kadar su tüketilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Çocuklar günün önemli bir kısmını hareket halinde geçirir. Oyun oynayan ve sıvı kaybeden çocukların tüketmeleri gereken su miktarı da artar.
Su Tüketiminin Çocuk Gelişimine Faydaları
Çocukların gelişim ve büyüme süreçlerinin sağlıklı şekilde ilerlemesi için su elzem bir gereksinimdir. Vücudun işlevlerini yerine getirebilmesi açısından suyun önemli faydaları vardır. Örnek vermek gerekirse:
- Metabolizmada bulunan toksik maddelerin vücuttan atılmasına yardımcı olur
- Vücut ısısının düzenlenmesini sağlar
- Metabolik aktivitelerin dengeli şekilde sürdürülmesine yardımcı olur
- Besinlerin içerisindeki yararlı bazı maddelerin hücrelere taşınmasını sağlar.
