Çocuklarda Kan Hastalıkları Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?
Çocuk hematolojisi, çocuklarda karşımıza çıkan kan hastalıklarının tanı, tedavi ve takip süreçleri ile ilgilenen tıbbi bir uzmanlık dalıdır. Çocuk hematolojisinin ne olduğunu, hangi hastalıkların tanı ve tedavisini gerçekleştirdiğini, tedavi yöntemlerini Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Songül Uzgelir anlattı.
Çocuk Hematolojisi Nedir?
Çocuk hematolojisi çocuklarda kan hastalıkları ve kanı oluşturan organların hastalıkları ile ilgilenmektedir. Kan hastalıklarının tanısı, tedavisi ve takibi bu branş tarafından gerçekleştirilir. Hematologlar anemi, Talasemi, nötropeni, hemofili, kemik iliği ile ilgili hastalıklar ve lösemi gibi çok sayıda hastalıkla ilgilenirler.
Çocuklarda Hangi Kan Hastalıkları Görülür?
Çocuklarda en sık görülen kan hastalıklarını sıralamamız gerekirse:
Anemi (kansızlık) – Kanda yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresinin bulunmaması durumu anemi olarak adlandırılmaktadır.
Lökosit Bozuklukları – Savunma sistemimizin önemli elemanlarından biri olan beya kan hücrelerinin olması gerekenden az veya fazla olması durumu.
Lösemi – Kemik iliği ve kanda görülen kanser vakaları lösemi olarak adlandırılır.
Trombositopeni – Hastanın kanındaki trombosit düzeyinin olması gerekenden düşük olması durumudur.
Hemofili – Kanın pıhtılaşmasında yaşanan bozukluk durumudur.
Kan Hastalıklarının Tanısı Nasıl Konur?
Kan hastalıklarına ilişkin tanı konurken kullanılan yöntemler şunlardır:
- Kan testleri
- Görüntüleme Teknikleri
- Genetik Testler
- Periferik Yayma
- Kemik İliği Biyopsisi ve Aspirasyonu
Kan Hastalıkları Tedavisi
Çocuklarda kan hastalıklarının tedavisi, hastalığın ne şiddette olduğuna ve hastalığın türüne göre şekillenmektedir. Bununla birlikte çocuk hematolojisinde kullanılan başlıca tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- Anemi ve lösemi gibi kan hastalıklarının tedavisinde ilaç uygulamalarına başvurulur.
- Kemik iliğindeki bozukluklarda ve bir takım lösemilerde kemik iliği nakli ile tedavi gerçekleştirilebilmektedir.
- Kan bileşenlerinde eksiklik olması halinde kan transfüzyonu ile tedavi sağlanabilmektedir.
- Hemofili hastalarında faktör tedavisi uygulanır.
Kan Hastalıklarının Tedavi Sürecinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Kan hastalıklarının tedavisi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:
- Çocuğun dengeli ve yeterli şekilde beslenmesi hem tedavi sırasında hem de sonrasında büyük önem taşır.
- Düzenli doktor kontrolleri aksatılmamalıdır.
- Hem çocuk hem de aile için profesyonel psikolojik destek alınmalıdır.
- Bağışıklık sistemi zayıflayan çocuklar için kişisel ve çevresel hijyen gözetilmelidir.
Kan Hastalıklarının Riskleri ve Yan Etkileri Nelerdir?
- Kemoterapi ve ilaçların saç dökülmesi, yorgunluk, kusma, enfeksiyon ve mide bulantısı gibi yan etkileri görülebilmektedir.
- Tedavinin ardından uzun vadede büyüme geriliği gibi olumsuz etkiler ortaya çıkabilmektedir.
- Enfeksiyon veya alerjik reaksiyonlar da kan hastalıklarından dolayı meydana gelebilmektedir.
Çocuklarda Kan Hastalıkları Önlenebilir Mi?
Çocuklarda kan hastalıklarının gelişmesini engellemek mümkün değildir. Ancak risk faktörlerini azaltabilmek için şu adımlar atılabilir:
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek için aşı uygulamalarının doğru dozda ve zamanda yapılması
- Düzenli aralıklarla rutin doktor muayenelerine gitmek
- Ailesinin tıbbi öyküsünde kan hastalıkları bulunan aileler çocukları için genetik danışmanlık alabilirler
- Sağlıklı ve dengeli bir beslenme ve uyku rutini benimsemek.
Çocuklarda kan hastalıklarının en yaygın görülen belirtileri şu şekildedir:
- Yüksek ateş
- Enfeksiyonlar
- Burun kanamaları
- Kolay morarma
- Çabuk yorulma
- İştahsızlık
- halsizlik
- Sürekli uyuma isteği
Bu ve benzeri belirtilerle karşılaştığınızda çocuk doktorunuza başvurabilirsiniz.
Evet bazı kan hastalıkları genetik etkenlerden kaynaklanabilmektedir. Talasemi, Orak hücreli anemi ve hemofili benzeri hastalıklar genetik olarak aktarılabilmektedir. Bu yüzden ailesinde kan hastalığı hikayesi bulunanlar için genetik testler uygulanabilmektedir.
