Çocuklarda Nörolojik Hastalıklar Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?
Çocuk Nörolojisi; çocuklarda görülen kas, omurilik, sinir ve beyin hastalıklarının tanı ve tedavisi ile ilgilenen tıbbi uzmanlık alanıdır. Pediatrik nöroloji yenidoğanlardan başlayarak 18 yaş grubuna kadar olan bireylerin nörolojik muayenelerini, tanı ve tedavi işlemlerini gerçekleştirir. Çocuk nörolojisi çocuklardaki beyin travmaları, felç, kas ve sinir yaralanmaları, otizm, gelişim ve davranış bozukluklarını da kapsayan geniş bir alandır. Adana’da hastalarına hizmet veren Çocuk Hastalıkları Uzmanı Doktor Songül Uzgelir, çocuklarda nörolojik hastalıklara dair bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.
Çocuklardaki Nörolojik Hastalıklar Nelerdir?
Çocuklarda gözlenen nörolojik rahatsızlıklar beyin ve sinir sistemi ile ilişkilidir. Bu yüzden son derece geniş bir küme oluşturur. Hamilelik sürecinde ve doğum sırasında meydana gelen anormallikler, serebral palsi, felç ve beyin hasarı gibi çok sayıda rahatsızlık çocuk nörolojisi başlığı altında değerlendirilir. Başlıca nörolojik hastalıklar şu şekildedir:
Beyin Felci (Serebral Palsi)
Bebek anne karnındayken, doğum esnasında ya da iki yaşından önce bebeğin beyninde meydana gelen zedelenmelerden kaynaklı duruş ve hareket güçlüğü, beyin felci veya Serebral Palsi olarak tanımlanır. Beynin zedelenen bölgesinin yeri ve hacmi hastanın gösterdiği belirtileri şekillendirmektedir.
Bebeğin erken doğması, bebeğin doğum esnasında oksijen eksikliği yaşaması veya anne adayının tansiyon düzensizlikleri beyin felci ile sonuçlanabilmektedir. Her ne kadar meydana gelen hasar, geri döndürülemese de birçok hastalıkta olduğu gibi erken tanı ve tedavi sayesinde çocuğun bazı becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Hipotonik Bebek
Hipotonik Bebek rahatsızlığında bebeklerin bacak ve kol hareketleri kısıtlamaya uğrar. Hastalığın tipik özelliği bebeğin kurbağa pozisyonunda yatmasıdır. Bu bebekler koltuk altlarından kaldırılıp kucağa alındıklarında başları öne doğru düşer. Bazı bebeklerde gözlenen hipotonik bebek rahatsızlığı iki yaşın ardından kendiliğinden iyileşme ivmesi gösterebilir.
Epilepsi (Sara Hastalığı)
Bebeğin beyninin normal işleyişinde bulunan bozuklukların neticesinde ani şekilde meydana gelen epilepsi hastalığı nöbetler halinde kendini tekrar eden önemli bir nörolojik hastalıktır. Epilepsi nöbetleri davranışları ve şuuru olumsuz etkiler. Bu hastalığın tedavisinde antiepileptik ilaçlardan faydalanılır.
Hareket Bozuklukları
Distoni, tik ve sydenham koresi en yaygın görülen hareket bozuklukları arasında sayılır. Hareket bozukluklarının altında genellikle beynin gelişimi esnasında yaşanan hasarlanmalar yatmaktadır. Ancak kimi zaman genetik etkenlerden, menenjitten, kullanılan ilaçların yan etkilerinde, kanamalardan veya travmalardan dolayı da hareket bozuklukları yaşanabilmektedir. Bu hastalığa karşı ilaç tedavileri ve cerrahi prosedürler uygulanabilir ve bu sayede hastanın yaşam kalitesi iyileştirilir.
Otizm
Otizm bozukluğu çocukların tekrarlayan davranış ve hareketler sergilediği, nesneler, kişiler ve olaylar arasındaki ilişkiyi algılamakta zorlandığı ve konuşma güçlüğü çektiği bir tıbbi tablodur. Otizmli bireyler sınırlı şekilde sosyal etkileşimde bulunabilirler ve çeşitli gelişim anormallikleri yaşayabilirler. Bunun yanı sıra otizmden kaynaklı işlev bozuklukları da ortaya çıkabilmektedir.
Nöromotor Gelişimde Gerilik
Hastanın yaşıtlarına kıyasla resim yapma, koşma, yemek yeme, yürüme veya oturma gibi becerilerde geç kalması, gelişim basamaklarını geç tırmanması nöromotor gelişimde gerilikten kaynaklanabilmektedir.
Vertigo (Baş Dönmesi)
Vertigo hastalığının çocuklarda görülme yüzdesi yaklaşık olarak yüzde 6 düzeyindedir. Baş dönmesinin periferik etkenlerden mi yoksa santral nedenlerden mi kaynaklandığını tespit etmek için doktor, fiziksel ve nörolojik bir muayene gerçekleştirir. Vertigo hastalığının doğumsal bazı anomalilerden dolayı ortaya çıkabildiği bilinmektedir.
Kas ve Periferik Sinir Sistemi Hastalıkları
Kişinin kaslarının kısa veya güçsüz kalmasından dolayı gelişen bazı biçim bozuklukları, hastada fonksiyon bozukluğuna yani kas hastalıklarına yol açar. Kas hastalıkları çoğu zaman genetik aktarımla geçer. Toplum arasında en yaygın tanınan kas hastalıklarının başında SMA gelmektedir.
Çocuk Nörolojisi Tanı Yöntemleri
Hastaların yaşadığı rahatsızlıkların değerlendirilmesi ve kesin tanı konulabilmesi için klinik bir değerlendirmeye ihtiyaç duyulur. Bu doğrultuda doktor, hastanın tıbbi öyküsünü detaylı şekilde dinler ve sonrasında fiziksel bir muayene gerçekleştirir. Hastanın görme ve işitme durumu, yaşı, genel sağlık durumu ve konuşma yeteneği değerlendirilir. Doktorun ele aldığı durumları sıralamamız gerekirse:
- Refleklere ne derece hakim olduğu
- Denge ve koordinasyon konusundaki yeteneği
- Hareket ve konuşma becerisi
- Genel hali
- Yaşına uygun tepkiler verip vermediği ve gelişim sergileyip sergilemediği
- Göz hareketleri
- Görme ve işitme becerileri
- Kafa büyüklüğü
Bu klinik değerlendirmelerin ve gerçekleştirilen muayenenin sonucunda doktorun edindiği ilk izlenimler çok sayıda hastalığın tanısı için gereken bilgileri elde etmemizi sağlar. Tüm bunların yanı sıra doktor bazı testlere de gereksinim duyabilir.
Çocuk Nörolojisinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Beyin ve sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklanan çok sayıda hastalığın tanısında ayrıntılı tıbbi öykü, nörolojik muayene ve fiziksel muayeneden faydalanılır. Doktor eğer gerekli görürse tanıyı kesinleştirmek için magnetik rezonans görüntüleme (MR), EEG,K raniyal Ultrasonografi gibi görüntüleme teknolojilerine başvurabilir veya gelişimsel ve metabolik testler isteyebilir. Hastanın sorunları, özel koşulları ve ihtiyaçları doğrultusunda tedavi planlaması yapılır ve uygulanır.
