Çocuklarda Orta Kulak İltihabı
Orta kulak iltihabı, kulak zarının arkasındaki hava dolu boşluk olan orta kulağın enfeksiyonu sonucu meydana gelir. Bu enfeksiyon, kulak zarının arkasında sıvı birikmesine, kızarıklık ve şişmeye neden olur. Kulak, dış, iç ve orta kısımlardan oluşur. Orta kulağın östaki borusuyla bağlantısının tıkanması, orta kulak iltihabının gelişmesine zemin hazırlar. Diğer adı otitis media olan bu durum, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilmekle birlikte, genellikle çocuklarda daha sık ortaya çıkar ve ağrılı bir seyre sahip olabilir.
Orta Kulak İltihabı Nedir?
Orta kulak iltihabı, bir virüs veya bakterinin kulak zarının arkasındaki boşluğu enfekte etmesi sonucu gelişen ve kulak ağrısı, ateş, baş dönmesi ve işitme problemleri ile kendini gösteren bir orta kulak enfeksiyonudur. Virüsler veya bakteriler, kulak zarının arkasındaki boşluğa ulaştığında orta kulak iltihabı meydana gelir. Bu enfeksiyonun yaygın nedenleri arasında alerjiler, soğuk algınlığı, boğaz ağrısı ve solunum yolu enfeksiyonları bulunur.
Orta Kulak İltihabının Türleri Nelerdir?
Akut orta kulak iltihabı
Akut orta kulak iltihabının aniden gelişmesi kulakta şişme ve kızarıklığa sebep olabilir. Bu rahatsızlık genellikle, ateş ve kulak ağrısı gibi semptomlarla birlikte ortaya çıkar ve bu belirtiler hastalığın seyrini belirler.
Efüzyonlu (Sıvı) Orta Kulak İltihabı
Orta kulakta sıvı bulunması durumu, genellikle önceki akut orta kulak iltihaplarının ardından ortaya çıkar. Bu durum, özellikle okul öncesi yaştaki çocuklarda oldukça yaygındır. Belirtileri genellikle sinsi olduğu için hastalık fark edilemeyebilir ve bu nedenle sıklıkla işitme kaybının nedeni olarak bilinir. Orta kulaklarında sıvı bulunan çocuklar, işitme problemleri nedeniyle sesleri yeterince duyamayabilirler. Bu çocuklar televizyonun sesini artırabilir veya daha yakından izleyebilir, konuşmaları tekrar ettirebilir, davranış bozuklukları sergileyebilir, içine kapanık olabilir ya da okulda başarısızlık yaşayabilirler. Tedavi seçenekleri arasında kulak zarına ventilasyon tüpü takılması, geniz eti ameliyatı veya bademcik ameliyatı gibi yöntemler bulunmaktadır.
Kronik Orta Kulak İltihabı
Kronik orta kulak iltihabının patolojik süreci farklı şekillerde gelişebilir ve bu genellikle kulak zarında sürekli bir delik oluşumu ile kendini gösterir. Bu durum, orta kulak boşluğu, östaki tüpü ve orta kulağın bağlantılı olduğu mastoid hücre boşluklarındaki mukozanın kronik iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Kronik orta kulak iltihabının belirtileri arasında kulak akıntısı, kulak zarında delik ve genellikle iletim tipi işitme kaybı bulunur. Kulak akıntısı zaman zaman düzelip tekrar başlayabilir. Eğer bu belirtiler üç aydan uzun süre devam ederse, hastalık kronik olarak değerlendirilir.
Çocuklarda Orta Kulak İltihabı Belirtileri
Çocuklarda orta kulak iltihabı genellikle ani başlayan kulak ağrısı, ateş, artan ağlama, huzursuzluk ve çocuğun elini kulağına götürmesi gibi belirtilerle kendini gösterir. Çocuklarda orta kulak iltihabının yaygın belirtileri şunlardır:
- Kulak ağrısı
- Uyku problemleri
- Huzursuzluk ve sürekli ağlama
- İşitme güçlüğü ve/veya kaybı
- Yüksek ateş
- Kulaktan akıntı
- İştah kaybı
- Elin sürekli kulağa götürülmesi
Orta Kulak İltihabı Neden Olur?
Orta kulak enfeksiyonlarının en yaygın nedenleri, geniz akıntısı, soğuk algınlığı, boğaz ağrısı veya solunum yolu enfeksiyonları gibi virüs veya bakterilerle ilişkili durumlar olarak ortaya çıkar. Orta kulak iltihabına yol açan etkenler şu şekilde sıralanabilir: Östaki Borusu: Çocuklarda orta kulak iltihabının başlıca nedenlerinden biri, östaki tüpünün yapısıyla ilişkilidir. Çocuklarda östaki kanalı daha kısa, yatay ve geniş olduğu için orta kulaktaki hava basıncını düzenlemek, havayı yenilemek ve salgıları boşaltmak daha zor olabilir. Bu durum, sıvı birikimine ve tıkanma tehlikesinin artmasına neden olabilir. Geniz Akıntısı: Geniz eti (adenoid), östaki tüpüne yakın bir konumda bulunur. Çocuklarda geniz eti, yetişkinlerden daha büyük olabilir ve çeşitli nedenlerle şişme eğiliminde bulunabilir. Bu da kulak enfeksiyonlarının olasılığını artırabilir. Yaş: Orta kulak enfeksiyonları, genellikle 6 ay ile 2 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülür. Prematüre Doğum veya Düşük Doğum Ağırlığı: Prematüre doğum veya düşük doğum ağırlığı, orta kulak enfeksiyonları için bir risk faktörüdür. Kişisel Risk Faktörleri: Yarık damak, baş-yüz anomalileri veya Down sendromu gibi kişisel sağlık durumları da risk faktörleri arasında yer alır. Sigara Dumanına Maruziyet: Sigara dumanına maruz kalmak, orta kulak iltihabı riskini yükseltebilir. Anne Sütünün Az Alınması veya Biberonla Beslenme: Çevresel faktörler arasında anne sütünün yetersiz alınması veya biberonla beslenme de orta kulak iltihabına neden olabilir.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Teşhis Edilir?
Çocuk doktoru ya da kulak burun boğaz doktoru, hastalığın belirtilerini ve muayeneyi dikkate alarak orta kulak enfeksiyonu teşhisi koyabilir. Doktor muayene esnasında, kulak, boğaz ve burun bölgelerini ışıklı bir aletle inceleyerek, bu geçiş yollarındaki olası sorunları ve anormallikleri değerlendirir. Akut orta kulak iltihabı yaşayan bir bireyde, kulak zarında belirgin bir şişlik ve renk değişikliği gözlemlenebilir. Bu durum, kulak zarının üzerindeki iltihaplanmayı ve enfeksiyonu işaret eder. Diğer yandan, kronik orta kulak iltihabında ise kulak zarında delik, çökme veya orta kulağa yapışma gibi değişiklikler ortaya çıkabilir. Eğer kulak zarında bir delinme ve akıntı varsa, akıntıdan alınan örnekler kullanılarak enfeksiyona neden olan bakterinin türü tespit edilebilir. Orta kulak iltihabını kesin bir şekilde teşhis etmek için ek testler ve değerlendirmeler uygulanabilir. Bunlar arasında: Pnömatik Otoskop: Bu cihaz, orta kulak iltihabının tanısında kullanılan bir araçtır ve doktor tarafından kullanılır. Doktor, pnömatik otoskop kullanarak kulak zarına nazik bir şekilde hava üfler ve bu yöntemle kulak zarının arkasında sıvı birikimi olup olmadığını tespit etmeye çalışır. Bu işlem, kulak zarının durumunu değerlendirmek için önemli bir teşhis aracıdır. Timpanometre: Bu test, kulak zarının hareketini ölçerek orta kulaktaki basınç hakkında bilgi sağlar.
Akustik Reflektometri: Bu test, kulak zarından yansıyan ses miktarını ölçer. Kulak zarının sağlıklı bir durumda sesin çoğunu emmesi gerekir ancak orta kulakta sıvı mevcutsa ses geri yansıyabilir.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer?
Orta kulak enfeksiyonlarının belirtileri genellikle ilk birkaç gün içerisinde düzelmeye başlar ve bu iyileşme süreci, hastalığın erken aşamalarında belirgin bir şekilde gözlemlenebilir. Çoğu orta kulak iltihabı, tedaviye ihtiyaç duymadan genellikle 1-2 hafta içinde kendiliğinden düzelebilir ancak bir uzmana başvurmak önemlidir. Antibiyotikler, orta kulak iltihabının tedavisinde sıklıkla kullanılsa da, bu ilaçların gereksiz ve sık kullanımının bakterilerde direnç geliştirebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, antibiyotik kullanımı hakkında doktor tavsiyesi alınmadan hareket edilmemelidir.
Doktorun tavsiye edeceği basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
Ağrıyı hafifletmek için kulağa sıcak pres uygulanabilir.
Pamukla kulak akıntıları silinmelidir.
Kulak parmak veya kulak temizleme çubukları ile temizlenmeye çalışılmamalıdır.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?
Akut orta kulak iltihabı için genellikle sık sık antibiyotik tedavisi uygulanır. Ancak, ilaç tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda kulak tüpü takılması tercih edilebilir. Orta kulak iltihabının cerrahi müdahale gerektirmesi, hastalığın durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Orta Kulak İltihabı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Orta kulak enfeksiyonlarının büyük bir kısmı genellikle ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz ve çoğu durumda hafif seyreder. Ancak, sık sık tekrarlayan ve tedavi edilmeyen orta kulak enfeksiyonları daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir:
- Başın diğer bölgelerinde enfeksiyonlar
- Kulak zarında yırtılma
- İşitme bozukluğu veya kalıcı işitme kaybı
- Bebekler veya çocuklar arasında ortaya çıkan işitme sorunları, konuşma yeteneklerinin gelişimini ve sosyal becerilerin ilerlemesini olumsuz etkileyebilir. Bu tür işitme problemleri, çocuğun dil öğrenme sürecini ve sosyal etkileşimlerdeki başarısını geride bırakabilir.
- Yüzde sinir felci ve menenjit gibi komplikasyonlar
Orta Kulak İltihabı Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılır?
Orta kulak iltihabının tedavisinde kullanılan ilaçlar, genellikle ağrıyı hafifletmek ve enfeksiyonu ortadan kaldırmak amacıyla tercih edilir. Ağrı kesici olarak eczanelerde satılan reçetesiz ilaçlar da alınabilir. Eğer kulak zarında herhangi bir delik veya yırtılma mevcut değilse, ağrıyı dindirmek amacıyla anestezik damlalar da kullanılabilir. Orta kulak iltihabının tedavisi için hazır damla alınabilir veya eczaneler tarafından özel olarak hazırlanmış, el yapımı damlalar da kullanılabilir.
Antibiyotikler, hem ağızdan hem de kulak damlası olarak kullanılabilir ve orta kulak iltihabının tedavisinde etkili olabilir. Ancak, burun tıkanıklığını gidermek için kullanılan dekonjestanlar ve alerjilerde kullanılan antihistaminik ilaçların orta kulak iltihabı tedavisindeki faydası konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır.
Orta Kulak İltihabı Olmamak İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Orta kulak iltihabı genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarının ardından gelişir. Bu nedenle, üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı dikkatli olmak, orta kulak iltihabını önlemede büyük önem taşır.
Bu önlemler şunları içerir:
Sigara Dumanından Kaçınma: Sigara dumanına maruz kalmaktan tamamen kaçınılmalıdır, çünkü bu durum sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Sigara dumanına maruz kalmak, solunum sisteminin hassasiyetini artırarak kulak enfeksiyonlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Anne Sütü ile Beslenme: Bebeklerin, mümkün olduğunca uzun süre anne sütü ile beslenmesi teşvik edilmelidir. Anne sütü alan bebeklerin bağışıklık sistemi güçlenir. Anne sütü, kulak enfeksiyonlarına karşı koruyucu antikorlar içerir.
·Biberonla Beslenme: Bebeğinizi biberonla besliyorsanız, biberonu mümkün olduğunca dik tutmaya özen gösterilmelidir.
