Yeni Doğan Bebekler Neden Kusar?
Kusma sorunu çocuklarda ve yeni doğan bebeklerde sıkça rastladığımız bir durumdur. Kusma şikayeti çoğu zaman basit bir durum olsa da bazen, bir hastalığın belirtisi olarak da yaşanabilir. Anne babaların endişelenmesine neden olan kusma sorunu ile ilgili merak edilenleri Adana’da hastalarına hizmet veren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Songül Uzgelir sizler için anlattı.
Bebekler Neden Kusar?
Yaşamlarının ilk haftalarında, yeni doğan bebekler, beslendikten hemen sonra hiç zorlanmadan ağız dolusu kusabilirler. Bu durum çoğunlukla normal olarak kabul edilir. Genellikle taşma şeklinde yada süt kestiği şeklinde kusmalar görülür. Bu kusmalar genellikle henüz olgunlaşmamış sindirim sistemi nedeniyle ortaya çıkar. Fizyolojik reflü dediğimiz bu durum bebeklerde özellikle yaşamın ilk üç ayında sık görülür. Bebekler büyüdükçe ve kilo alma süreci normal şekilde geliştikçe kusma şikayetlerinin de azaldığını görürüz.
Kaç Tip Kusma Vardır?
Bebeklerde görülen kusma şikayetleri genellikle zorlanmalı ve zorlanmasız kusma olarak iki farklı şekilde sınıflandırılır. Zorlanmasız kusma olarak adlandırdığımız durum genellikle yaşamın ilk haftalarında beslenmeden hemen sonra bebeğin gazının çıkarılamaması ya da fizyolojik reflüye bağlı olarak görülür.
Zorlanmalı kusmada ise mide bulantısı ve öğürmeler görülebilir. Ardından fışkırır tarzda kusma gerçekleşir. Bu kusma şikayetine küçük bebeklerde terleme, solgunluk ve huzursuzluk hali de eşlik edebilmektedir.
Yenidoğan bebeklerde ilk 24-36 saatlik dönemde yaşanan şiddetli kusmalar sindirim sisteminde meydana gelen bir tıkanıklığın habercisi olabilmektedir. Bunlar arasında en sık rastladığımız özofagus atrezisidir. Özofagus atrezisi yemek borusunun mideye bağlandığı noktanın kör olmasını ifade eder. Bir diğer neden ise gastroözofagial reflüdür. Bu da mide borusunun mideye bağlandığı noktada oluşan kasılma yetersizliğini ifade eder. Bu kasılma yetersizliği mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasına neden olur. Bebeğin dünyaya geldiği andan itibaren üçüncü ve onuncu günler arasında başlar. Bebek beslendikten sonra, yarım saat süresince bebeğin yarı oturur halde tutulması kusma şikayetini büyük oranda önleyebilir.
Bebekler büyüdükçe kusma şikayetleri de gerilemeye başlar. Eğer bebeğin yaşadığı kusma şikayetleri ciddi kilo kayıplarına neden oluyorsa mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir. Yemek borusunun mide ile bağlanan ucunun kör olması, önemli bir regürjitasyon nedenidir. Bu gibi durumlarda bebek doğumdan sonraki birkaç beslenmesinin ardından, besinler yemek borusunda birikebilir. Bu birikmenin sonucunda ise bebek kusmaya başlar.
Bazı vakalarda ise kapalı halde olan bulunan yemek borusu, bir boru ile soluk borusuna bağlı olabilir. Bu gibi durumlarda bebekte morarma veya nefes darlığı gibi şikayetler meydana gelebilir. Özellikle de erkek çocuklarda, yaşamın üçüncü haftasında başlayan şiddetli kusma şikayetleri, bir çeşit mide darlığı olan pilor stenoz durumundan şüphelenmemizi gerektirir. Pilor stenozu da cerrahi yöntemle tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Bebeğin yeni doğduğu dönemde bebeğin karnı şişiyor, kakasını yapamıyor ve şiddetli seviyede kusuyorsa bağırsak darlıklarından ya da tıkanıklıklarından şüphe edilir. Bu gibi durumlarda geç kalmadan, acilen doktora başvurmak gerekir. Besin alerjisine bağlı kusmalar da bir diğer önemli nedendir.
Daha büyük çocuklarda görülen zorlanmalı kusma şikayetlerinin nedenleri arasında enfeksiyonlar ilk sırada yer alır. Kusma şikayetine neden olan enfeksiyonlar arasında gribal enfeksiyon, bronşit, mide bağırsak enfeksiyonları, kulak enfeksiyonları, boğaz enfeksiyonu, meninjit ve santral sindirim sistemi enfeksiyonları sayılabilir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Kusma Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kusma şikayeti eğer bir enfeksiyonun neticesinde yaşanıyorsa, kusmanın önlenebilmesi için ilk olarak söz konusu enfeksiyonun tedavi edilmesi gerekir. Çocuğun kaybettiği sıvının telafi edilmesi büyük önem taşır. Beslenmesi bozulan ve şiddetli kusmaları olan bebekler hemen bir çocuk uzmanına başvurmalıdır.
Kusmayı Önlemek İçin Anne ve Babalar Ne Yapmalı?
Bebeği tıka basa doyurmaktan sakının. Bebeğinizin ağladığı anlarda onu beslemeye çabalamayın. Bu bebeğin daha çok hava yutmasına yol açar. Bebeğinizi beslerken ya da besledikten hemen sonra yatırmaktan vazgeçin. Yarım saat kadar dik pozisyonda, yarı oturur halde durmasını sağlayın. Beslenme sonrası bebeğin hoplatılmaması da kusma şikayetini önlemenize yardımcı olabilir. Bebeğin gazını sürekli olarak çıkartın. Beslenme sırasında, öncesinde ve sonrasında bebeğin gazının çıkarılması kusmaya karşı alabileceğiniz önlemler arasındadır. Bebeğin yatak başının hafif yükseltilmesi beslenmeden sonra ilk yarım saat sağ tarafa doğru yatırılması reflüye bağlı kusmaları bir miktar azaltacaktır.
Bebek Kusarken Ne Yapılmalı?
Gereken özeni göstermeniz ve önlemleri almanıza karşın bebeğiniz yine de kusuyorsa ilk olarak bebeğinizi yan çevirin. Bebeğiniz kustuktan sonra ağzının içini temizleyin. Eğer günde üç beş defadan daha fazla kere ve şiddetli kusma şikayeti yaşıyorsa, kusmuğun içerisinde kan veya yeşil safra sıvısı bulunuyorsa, kusma şikayetine huzursuzluk, ağlama, öksürük veya yüksek ateş görülüyorsa enfeksiyon riskine karşı acilen doktorunuza başvurmanız gerekir.
Asıl önemli olan kusma şikayeti değil, kusmaya neden olan sağlık sorununun derhal tedavi edilmesidir. Doktorunuzun tavsiyesi olmadan bebeğinize kusma önleyici ilaçlar vermekten sakının.
Yeni Doğan Bebeklerin Kusmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
İlk olarak mutlaka bebeğin kusma şikayetine eşlik eden diğer belirtileri tespit etmeniz gerekir. Yalnızca kusma şikayeti gözleniyor ve başka herhangi bir bulguya rastlanmıyorsa bu kusma genellikle zararsızdır. Fakat kusmaya eşlik eden herhangi başka bir belirti varsa mutlaka doktorunuza başvurun. Bebeğin kilo alımını bozmayan az az kusmalar genellikle normal kabul edilir.
Bebeğinizin beslenmesinin ardından onu fiziksel açıdan zorlayacak hareketler yaptırmayın. Beslenme sonrası bebeğinizi fazla hareket ettirmek kusmaya yol açabilir.
Bebeğinizin biberonunun ağzındaki delik büyükse emerken bebeğin midesi çabucak dolabilir. Bu durum kusmayla sonuçlanabilir. Bu yüzden dar delikli biberonlar tercih etmenizde yarar vardır.
Bebeğinizin katı gıdaya geçtiği dönemde ilk olarak püre ile beslenmesi gerekir. Henüz katı gıdaya geçiş için bebeğiniz hazır değilse, katı gıda denemeleri sırasında sık sık kusabilir. Bu yüzden katı gıdalara aşamalı ve yumuşak bir geçiş yapılmalı ilk olarak püre kıvamında besinler verilmelidir. Mama destekli emzirme konusunda da bilinçli hareket etmek gerekir.
Bebeklerde Kusma Şikayetine Karşı Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Yüksek ateş gözleniyorsa
- Kusmaya eşlik eden ishal söz konusuysa
- Bebeğin cilt rengi solgunlaşmaya başlamışsa
- Bebeğin kusmuğunun rengi sarı – turuncu tonlardaysa, kokusu keskinse, içinde kan varsa geç kalınmadan çocuk doktoruna başvurulmalıdır.
